شناخت لایه های پوست

لایه های پوست

پوست دارای سه لایه اساسی است: اپیدرم، درم و هیپودرم که هر کدام نقش خاصی را در پوست ایفا می‌کنند.

اپیدرم پوست

اپیدرم بیرونی‌ترین لایه است. این لایه سد ضد آبی است که به پوست رنگ می‌دهد. نقش‌های اصلی آن عبارتند از:
• ساخت سلول‌های پوستی جدید
• رنگ دادن به پوست
• محافظت از بدن در برابر محیط خارجی

انسان روزانه حدود ۵۰۰ میلیون سلول پوست می‌ریزد. در واقع، بیرونی‌ترین قسمت‌های اپیدرم از ۲۰ تا ۳۰ لایه سلول مرده تشکیل شده است. این لایه از ساختار پوست به طور مداوم در لایه‌های زیرین خود سلول‌های جدید می‌سازد. در طی زمان ۴ هفته، این سلول‌ها به سطح می‌رسند، سفت می‌شوند و جایگزین سلول‌های مرده می‌شوند.
کراتینوسیت‌ها شایع‌ترین نوع سلول در لایه اپیدرم هستند. وظیفه آن‌ها این است که به عنوان یک مانع در برابر باکتری‌ها، انگل‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها، گرما، اشعه ماوراء بنفش و از دست دادن آب عمل کنند. اپیدرم فاقد رگ‌های خونی است. رنگ پوست از رنگدانه‌ای به نام ملانین می‌آید که توسط ملانوسیت‌ها تولید می‌شود. محصولات آرایشی و بهداشتی مثل پاک کننده‌ها ،لایه بردارها ، ترمیم کننده‌ها یا مرطوب کننده‎‌ها بر این لایه تاثیر می‌گذارند.

چرا اپیدرم مهم است ؟

با افزایش سن، این لایه نازک شده و نگهداری رطوبت را برای پوست دچار مشکل می‌کند. سرامیدها نقش حیاتی در قابلیت نگهداری رطوبت توسط پوست بازی می‌کنند که این مسئله می تواند در سنین بالا و در مقابل تابش مستقیم خورشید، پوست را محافظت کند .
در لایه اپیدرم یک عامل مرطوب کننده طبیعی به نام NMF وجود دارد . تماس طولانی مدت با مواد پاک کننـده قوی و تغییر شرایط آب و هوایی می تواند به کاهش میزان NMF منجر شود و پوست را شکننده و خشک کند. برای پوست‌های افراد در سنین پیری و آسیب دیده ، موادی نظیر آلفا هیدروکسی اسیدها(AHA) ، می تواند ظاهر سالم‌تر و شاداب‌تری به پوست ببخشد.

درم

لایه دوم یا درم ۵ تا ۷ برابر ضخیم‌تر از اپیدرم است و به وسیله غشاء پیوندی پایه به آن متصل شده است. درم به عنوان بافت پیوندی عمل می‌کند و از بدن در برابر استرس و فشار محافظت می‌کند. همچنین به پوست استحکام و خاصیت کشسانی می‌بخشد. علاوه بر این‌ نقش‌های اصلی آن‌ها عبارتند از:
• تولید عرق و چربی
• ایجاد حس لامسه و گردش خون به پوست
• رشد مو
دلیل اینکه درم می‌تواند این وظایف را انجام دهد این است که فولیکول‌های مو، رگ‌های خونی و رگ‌های لنفاوی در این لایه قرار دارند و در واقع خانه تعدادی از غدد از جمله غدد عرق و غدد چربی است که سبوم تولید می‌کنند. درم همچنین حاوی گیرنده‌هایی است که فشار، درد و گرما را تشخیص می‌دهند.
چرا درم مهم است ؟
• اپیدرم را به کمک شبکه وسیع و ظریف مویرگ‌ها ی خونی خود ، تغذیه می کند .
• به کمک شبکه محکمی از کلاژن و رشته های پروتئینی الاستین، سبب استحکام بافت پوست می‌شود.
• خاصیت ارتجاعی و کشسانی پوست را تامین می‌کند .
• به عنوان یک منبع ذخیره آب عمل می‌کند .
• پوست را در مقابل آسیب‌های فیزیکی محافظت می‌کند .
• نقش مهمی به عنوان یک گیرنده حسی و یک تنظیم کننده داخلی دارد.

هیپودرم

در زیر درم، زیر پوست یا هیپودرم (hypodermis) یا بافت چربی زیر پوستی (subcutaneous tissue) قرار دارد. این لایه در ساختار پوست عمیق‌ترین بخش محسوب می‌شود. از نظر فنی بخشی از پوست نیست، اما به چسبیدن پوست به استخوان‌ها و ماهیچه‌ها کمک می‌کند. هیپودرم عمدتاً حاوی چربی، بافت همبند و الاستین است که پروتئین کشسان است که به بافت‌ها کمک می‌کند پس از کشش به شکل طبیعی خود بازگردند.
بافت زیر پوستی بافت همبندی است که پوست را به ارگان‌های زیرین می‌چسباند و لغزش پوست را روی آن‌ها امکان پذیر می‌سازد. هیپودرم اغلب حاوی سلول‌های چربی است که تعداد آنها بستگی به ناحیه بدن و اندازه آن‌ها بستگی به وضعیت تغذیه‌ای دارد و در مناطقی که ضخامت کافی دارد پانیکولوس آدیپوزوس (Panniculus adiposus) نامیده می‌شود.
این لایه به دلیل فراوانی سلول‌های چربی، خاصیت کشسانی بسیار داشته و به عنوان ضربه گیر (مثل عملکرد فنرها در اتومبیل ) عمل می‌کند. ضربه گیری این لایه ، نقش بسیار مهمی در نگهداری مویرگ‌های خونی و حسگرهای عصبی دارد.